Finlandiya, İsveç ile birlikte NATO’ya katılma planından vazgeçmemeye kararlı. Türkiye, Finlandiya’nın NATO’ya tek başına katılması halinde üyeliğini veto etmeyeceğinin sinyallerini vermişti. Finlandiya, İsveç ile birlikte NATO’ya katılma planından vazgeçmiyor.
Finlandiya Dışişleri Bakanı Pekka Haavisto, Kuran yakma eyleminin ardından yaşanan gerginliğe rağmen İsveç ile birlikte NATO’ya katılmak istediklerini belirterek, “Tutumumuz değişmedi” dedi.
Haavisto, Helsinki’de düzenlediği basın toplantısında, “Macaristan ve Türkiye de dahil olmak üzere gelecekteki tüm NATO ortaklarımıza, Finlandiya ve İsveç’in güvenliğinin ayrılmaz olduğunu vurguladık.” dedi.
Geçtiğimiz Mayıs ayında NATO’ya katılmak için resmi başvuruda bulunan İsveç ve Finlandiya, güvenlik gerekçesiyle üyeliğine karşı çıkan Türkiye ile aylardır üçlü görüşmeler yürütüyordu. Geçtiğimiz Haziran ayında Madrid’de düzenlenen NATO zirvesinde üç ülkenin imzaladığı anlaşma kapsamında yürütülen müzakerelerde, İsveç ve Finlandiya verdikleri çeşitli taahhütlerle Ankara’nın çekincelerini aşmaya çalışıyorlardı.
Ancak Türkiye, geçtiğimiz hafta İsveç’in başkenti Stockholm’deki Türk Büyükelçiliği önünde Kuran’ın yakılması eyleminin ardından üçlü görüşmeleri askıya aldı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da bu hamlenin ardından İsveç’in Türkiye’den NATO üyeliğine izin vermesini beklememesi gerektiğini söyledi. Erdoğan, “Finlandiya ile ilgili gerekirse farklı bir açıklama da yapabiliriz. Finlandiya ile ilgili farklı bir mesaj verdiğimizde İsveç şok olur. Ama Finlandiya aynı hataya düşmemeli.”
Çavuşoğlu: Bunları ayrı ayrı değerlendirebiliriz
İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyelik sürecine ilişkin konuşan Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu da benzer açıklamalarda bulundu. Çavuşoğlu, Portekiz Dışişleri Bakanı Joao Gomes Cravinho ile düzenlediği ortak basın toplantısında, “Sorunlu ülke ile az sorunu olan ülke ayrımı yapmak adil bir tutum olacaktır. Türkiye olarak bunu ayrı değerlendirebileceğimizi düşünüyoruz.”
Finlandiya ve İsveç’in üye olabilmesi için NATO bünyesinde 30 ülkenin onayı gerekiyor. Türkiye dışında Finlandiya ve İsveç’in NATO üyeliğine parlamento onayı vermeyen tek ülke Macaristan oldu. Macaristan’ın ilgili protokolleri Şubat veya Mart aylarında geçirmesi bekleniyor. Uzmanlar, Türkiye’deki onay sürecinin 14 Mayıs seçimlerinden sonra devam edeceği görüşünde.
Ancak Haavisto, Finlandiya ve İsveç’in önümüzdeki birkaç ay içinde NATO üyesi olmasını umduğunu söyledi.
Temmuz ayında Litvanya’da yapılacak NATO zirvesini önemli bir kilometre taşı olarak gördüğünü belirten Haavisto, en geç bu zirvede Finlandiya ve İsveç’in üyeliğe kabul edilmesini umduğunu dile getirdi.
Haavisto: Başka seçenek yok
Erdoğan’ın açıklamalarının ardından Çavuşoğlu ile görüştüğünü belirten Haavisto, İsveç olmadan NATO’ya girmelerinin mümkün olmadığını söyledi.
Haavisto, “İsveç, savunma ve dış politikada en yakın müttefikimizdir” dedi.
Finlandiya’nın İsveç’i ne kadar bekleyebileceğine ilişkin bir soruyu yanıtlayan Haavisto, “Sabrımız var” diyerek, NATO üyeliğine başvurduktan sonra başta ABD ve İngiltere olmak üzere birçok ülkenin kendilerine güvenlik gerekçesi gösterdiğini söyledi. Söz konusu NATO ülkeleri, Finlandiya ve İsveç’in üyelik süreçleri tamamlanana kadar her iki ülkeyi de olası tehditlere karşı koruyacaklarının sözünü vermişlerdi.
Haavisto’nun tartışmalı çıkışı
Finlandiya’nın NATO üyelik yolunu tek başına sürdürme olasılığı, Erdoğan’ın mesajı öncesinde Haavisto’nun geçen haftaki açıklamalarından sonra gündeme gelmişti.
Haavisto geçen hafta Fin kamu yayıncısı Yle’ye Finlandiya’nın İsveç olmadan NATO’ya katılma seçeneğini değerlendirmesi gerektiğini söyledi. Haavisto, “İsveç’in uzun vadede ilerlemesini engelleyecek herhangi bir şey olup olmadığını değerlendirmemiz gerekiyor.” dedi. Öte yandan Haavisto, “bu konuda tavır almak için henüz çok erken” belirterek, ortak başvurunun “birinci tercih” olduğunu vurguladı.
